Sportbegeleiding Paard

 

BLIJVEN PRESTEREN OP NIVEAU: EEN CHALLENGE

 

            De huidige wedstrijdkalender is tegenwoordig overvuld en elke week wordt er wel ergens te lande een hippisch evenement georganiseerd. Onze wedstrijdpaarden worden heel intensief ingezet en krijgen gedurende het seizoen heel wat arbeid voorgeschoteld. De hippische wereld in zijn totaal is heden ten dage verantwoordelijk voor een significante economische omzet. De commerciële belangen nemen toe en dit heeft als gevolg dat de ganse paardenwereld progressief meer en meer professioneel wordt gemanaged.  Zowel de organisatie van onze fokkerij als van hippische evenementen zijn over het laatste decennium dermate geëvolueerd dat amateurisme niet meer wordt getolereerd. Het niveau van onze regionale, nationale en internationale wedstrijden is exponentieel gestegen. Kortom, de ganse omkadering van de paardensport is sterk mee geëvolueerd met de moderne tijd en stelt hoge eisen. Het is dus belangrijk eens stil te staan hoe we onze paarden het best kunnen voorbereiden en diergeneeskundig kunnen begeleiden om aan deze verhoogde druk te weerstaan.

 

            Prestatie is een constante in onze moderne maatschappij en dus ook in de paardenwereld. Het aanhouden van de prestatie over een langere termijn is de echte uitdaging.  We verlangen allemaal dat onze paarden meerdere jaren op hun top zijn en op een hoog niveau kunnen meedraaien. Het liefst zien we onze spring- en dressuurpaarden tot hun 16, 17 jaar of zelfs langer meedraaien op het hoogste niveau om zo een maximaal rendement te halen uit de vele jaren die geïnvesteerd zijn in hun als jong paard. De opleiding van een jong paard is een lange weg en kost veel energie, tijd en geld. Die opleiding kan en mag echter niet versneld worden in een poging om het rendement te maximaliseren. Het is veel gezonder en uiteindelijk rendabeler om te werken aan een stevige basis en het paard met de beste zorgen te omringen, met als doel de carrière te verlengen. Er zijn nog te veel paarden die op een te jonge leeftijd ‘opgebruikt’ zijn en voortijdig dienen teruggetrokken worden uit de sport. Korte termijn visie overheerst vaak nog op een lange termijn visie.

           

            Naast gezond verstand, ervaring, een goed management en veel geduld is ook de diergeneeskundige omkadering van cruciaal belang in het uitbouwen van een lange succesvolle carrière. Ook de diergeneeskunde is constant in evolutie en op zoek naar verbeteringen en meer kennis en kunde. Grote investeringen worden gedaan in onderzoek, opleiding en het ontwikkelen van de meest geavanceerde diagnostische en therapeutische apparatuur. Verder is het opbouwen van ervaring en het herkennen van de noden van een ouder worden sportpaard cruciaal voor de dierenarts. Gezien de centrale locatie van België binnen Europa, heeft Dierenkliniek de Bosdreef net zoals de sportdierenartsen te lande, de kans gekregen een zeer internationaal cliënteel, die actief is op het hoogste niveau, op te bouwen. Zo komen we in contact met de speciale noden en eisen van sportpaarden.

 

            Een correcte diagnostiek is de basis voor een goed management van een sportpaard. We moeten eerst exact weten wat er aan de hand is, alvorens we een correcte behandeling op lange termijn kunnen uittekenen. De diergeneeskunde beschikt tegenwoordig over geavanceerde scanners zoals scintigrafie en NMR, die naast de radiografie en echografie, van onschatbare waarde zijn in de zoektocht naar de juiste diagnose. Het is bewezen dat bij zeer veel verschillende aandoeningen er een rechtstreeks verband is tussen de vroege detectie van het letsel en de prognose. Met andere woorden: hoe sneller we een correcte diagnose hebben, hoe sneller we een adequate behandeling kunnen instellen, en hoe beter de kansen worden om het paard te kunnen recupereren als sportpaard. Preventie is een tweede kernwoord in een succesvolle opvolging. Ingrijpen vooraleer de problemen ons boven het hoofd groeien of vooraleer er onomkeerbare schade is opgetreden. Denk maar aan het preventief verwijderen van OCD chips in de kogel, de sprong of de knie. Dergelijke fragmenten veroorzaken op lange termijn (verschillende jaren!) onomkeerbare kraakbeenschade in een gewricht. Als gevolg daarvan ontstaat artrose en daar zijn tot op heden geen curatieve behandelingen voor mogelijk. Enkel controleren van de symptomen met symptomatische behandeling kunnen dan nog soelaas brengen. Een vroege detectie en handelen kan dus veel problemen voorkomen. De ervaring die werd opgebouwd door met sportpaarden van 10 jaar en ouder die op niveau presteren te werken, leert ons dat dergelijke fragmenten wel degelijk verantwoordelijk kunnen zijn voor prestatievermindering.

 

            Vele letsels die voorkomen bij sportpaarden, of die nu op hoog of laag niveau presteren, zijn tengevolge slijtage die al dan niet voortijdig kan optreden. Een correcte en aangepaste belasting is dus noodzakelijk. Het is belangrijk te weten, middels een goede diagnostiek of een paard absoluut nood heeft aan een rust en herstelperiode of dat het toegestaan is om te behandelen en het paard in het werk te houden. Een voorbeeld ter illustratie. Een paard kan kreupel zijn vanuit de voet. Indien een NMR onderzoek aantoont dat het letsel, die de oorzaak van de pijn en kreupelheid is, voornamelijk in het straalbeen zelf of in het gewricht gelokaliseerd is, dan is het zaak van het paard zo snel mogelijk medicamenteus terug op de been te krijgen en het werk zo snel mogelijk progressief te hervatten. Indien echter blijkt dat het letsel in de pees of een ligament gelokaliseerd is, dan moet het paard absoluut een langere tijd rust krijgen om het letsel de tijd te geven zich te herstellen. Snel opnieuw belasten, zou de situatie op termijn alleen maar erger maken.

 

            Een regelmatige screening van sportpaarden is belangrijk. Er dient als het ware een inventaris opgemaakt te worden van de gezondheidstoestand van het paard. Alle eventuele letsels worden in kaart gebracht. Het is een utopie om te denken dat een paard over het verloop van zijn carrière intact blijft. Ook sportmensen zijn op het einde van hun carrière min of meer ‘gehavend’. Dit gezegd zijnde moet men dus kunnen leven met het aanwezig zijn van letsels. Dit wil echter niet noodzakelijk zeggen dat dergelijke paarden onbruikbaar zijn voor hun beoogde doel, namelijk sporten. De kunst van een goede begeleiding bestaat erin paarden met hun aanwezige slijtageletsels alsnog op een diervriendelijke en verantwoorde manier hun carrière verder te laten zetten. Te vaak wordt gedacht dat als een letsel niet te genezen valt, het meteen over is voor de toekomst. Bij sommige type letsels blijft dat zo, maar evenveel letsels zijn chronisch, niet te genezen, maar kunnen toch perfect gedurende een lange tijd onder controle gehouden worden.

            Prestatievermindering is een ‘nieuw’ en courant voorkomende klacht, waarmee de paarden tegenwoordig bij de dierenarts of bij ons op de kliniek worden aangeboden. De norm ligt hoger als vroeger en de belangen nemen toe. Mensen zijn dus vaak vroeger gealarmeerd. Het is vaak moeilijk om bij dergelijke paarden achter de exacte oorzaak te komen, enkel en alleen met een klassiek kreupelheidonderzoek. De oorzaken kunnen heel variabel en multipel zijn en vaak tonen dergelijke paarden geen afwijkingen tijdens een klinisch onderzoek. Dan is er vaak nood, naast het klassiek orthopedisch onderzoek, aan geavanceerd onderzoek zoals een scintigrafie of een gespecialiseerd neurologisch onderzoek. Via dergelijke objectieve onderzoeksmethoden kunnen we in een meerderheid van de gevallen toch aantonen wat aan de basis ligt van het verzet of het minder presteren in het algemeen. Gerichte behandelingen zijn niet zelden succesvol.

 

            Goed management, gezond verstand, geduld, correcte diagnostiek en ervaring zijn sleutelwoorden in het uitbouwen van een ‘gezonde’ en langdurige carrière. Voorkomen is beter dan genezen en indien genezen niet mogelijk is, is ‘managen’ een andere optie.